42) Varoluşun Tüm Tarihi

Bundan üç sene kadar önce bir grup arkadaşımla bilim ve felsefe tarihi üzerine sohbet ederken önemli olayların tarih ve sıralarını sürekli karıştırdığımızı fark ettim. Bunun üzerine insanlık tarihinde önemli etkiye sahip olduğunu düşündüğüm olay ve kişileri sırayla yazarak bir tablo oluşturdum (Tablo 42.A). Bir başkası böyle bir tablo oluşturacak olsa eminim çok başka olaylara ve kişilere yer verebilir.

 

Her ne kadar burada yer verdiğim tarih bilgisine önceden sahipsem de bu tabloyu oluşturup incelediğimde daha önce dikkatimi çekmeyen bir takım odak olayların ve kişilerin farkına vardım. Artık, Ortadoğu'ya politik istikrar getiren Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'nın Aydınlanma Çağı için uygun sosyolojik koşulları yakalamasında önemli katkısı olduğunu düşünüyorum. Isaac Newton'un değişim (türev) kavramını ortaya koyması ile jeoloji, biyoloji, felsefe ve sosyolojide evrim kavramının ortaya çıkışı arasında bir ilişki kurabiliyorum.

 

Böyle bir tablo hazırlamak hem eğlenceli, hem de büyük resmin eksik parçalarını görebilmek için oldukça faydalı. Benim tablomu beğenmeyebilirsiniz, veya eksikleri olduğunu düşünebilirsiniz. Aslına bakarsanız siz de bir tablo yaparsanız üzerine kafa yormaktan büyük keyif alırım.

Tablo 42.A. Varoluşun Tüm Tarihinde Önemli Kişiler ve Olaylar.

Kişi	Tarih	Olay
-	MÖ ~13.8 Milyar	Büyük Patlama ile evren oluştu ve genişlemeye başladı.
-	MÖ ~4.5 Milyar	Dünya oluştu.
-	MÖ ~3.5 Milyar	Dünya üzerinde hayat başladı.
-	MÖ ~1.2 Milyar	Alg ve yosun benzeri bitki türleri ortaya çıktı.
-	MÖ ~542 Milyon	İlk hayvan türleri ortaya çıktı.
-	MÖ ~4 Milyon	Afrika kıtasında ortaya çıkan insan, primatlarla olan ortak atasından tür olarak ayrıldı.
-	MÖ ~1 Milyon	Bir miktar insan Asya kıtasına göç etti.
-	MÖ ~500,000	Bir miktar insan Avrupa kıtasına göç etti.
-	MÖ ~200,000	Modern insan ortaya çıktı.
-	MÖ ~30,000	Neanderthal insan türünün soyu tükendi.
-	MÖ ~12,000	Bir miktar insan Amerika kıtasına göç etti.
-	MÖ ~10,000	Göbeklitepe’de ilk dini tapınak kuruldu.
-	MÖ ~8000	Modern insan tarıma başladı.
-	MÖ ~4000 - 2600	Sümer Medeniyeti.
-	MÖ ~3150 - 30	Eski Mısır Medeniyeti.
-	MÖ ~3100	Narmer Palette – Aşağı ve Yukarı Mısır Medeniyetlerinin birleşmesi.
-	MÖ ~2575 - 2150	Giza piramidinin yapılışı.
-	MÖ ~1800 - 1100	Hititler.
-	MÖ ~1500 - 400	Olmec Uygarlığı (Amerika kıtası).
Musa	MÖ ~1300	Musevilik dininin kuruluşu.
Saül, Davud, Süleyman	MÖ ~1020 - 930	Birleşik İsrail Krallığı.
-	MÖ 756 - 146	Antik Yunan Medeniyeti.
Homeros	MÖ ~750 - 700	Antik Yunan ozanı. Mitler çağının sonu sayılır.
-	MÖ 753 - 500	Roma Krallığı.
Thales	MÖ 624 - 546	İlk matematik kuramcısı. Batı felsefesinin başlangıcı.
Pisagor	MÖ 570 - 495	Bilim ile hayatı anlamaya çalışan ilk filozof ve Dünya’nın küre şeklinde olduğunu söyleyen ilk kişi.
-	MÖ 500 - 44	Roma Cumhuriyeti.
Sokrates	MÖ 469 - 399	Sokratik metodu oluşturdu ve eleştirel düşünce yöntemini geliştirdi.
Demokritos	MÖ 460 - 370	Varoluşu materyalist bir biçimde araştıran filozof.
Platon	MÖ 427 - 347	İdealar kavramını ortaya koyan filozof.
Aristoteles	MÖ 384 - 322	Ortaçağın metafizik ağırlıklı düşünce akımlarına kaynak olan filozof.
Arşimet	MÖ 287 - 212	Mekanik alanında temel hesaplar yapabilen öncü kişi.
-	MÖ ~150	Antikythera Mekanizması.
-	MÖ 300 - 48	İskenderiye Kütüphanesi.
-	MÖ 44 - MS 1453	Roma İmparatorluğu.
İsa	MÖ 5 - MS 30	Hıristiyanlık dininin kuruluşu.
Muhammed	570 - 632	İslam dininin kuruluşu.
-	1095 - 1272	Haçlı seferleri.
-	1223 - 1335	Moğol istilası.
-	1299 - 1923	Osmanlı İmparatorluğu.
Nicolaus Copernicus	1473 - 1543	Güneş merkezli evren modelini önerdi.
-	1492	Eski Dünya’nın Yeni Dünya’yı (Amerika kıtasını) keşfi.
Andreas Vesalius	1514 - 1564	Anatomi üzerine bilimsel yöntemle çalıştı.
Takiyuddin	1526 - 1585	Mekanik ve astronomi üzerine çalıştı.
Michel de Montaigne	1533 - 1592	Septisizmin (şüphecilik) akımının başlangıcı.
William Gilbert	1544 - 1603	De Magnete’yi yayınladı.
Tycho Brahe	1546 - 1601	Astronomide Aristoteles felsefesine karşıt buluşları oldu.
Galileo Galilei	1564 - 1642	Güneş merkezli sistemi ispatladı.
René Descartes	1596 - 1650	Bilimsel yaklaşımın nasıl olması gerektiğini ortaya koydu.
Isaac Newton	1643 - 1727	Değişim kavramını matematiksel olarak ifade etti. Hareketin kanunlarını ortaya koydu.
Benjamin Franklin	1706 - 1790	Elektrik üzerine deneyler yaptı.
Leonhard Euler	1707 - 1783	Geometriden cebire geçişi sağladı.
Immanuel Kant	1724 - 1804	Fenomenal ve numenal gerçekliği birbirinden ayırdı.
Luigi Galvani	1737 - 1798	Biyoelektrik üzerine ilk çalışma.
Cesare Beccaria	1738 - 1794	Modern hukukun temellerini oluşturan eserler verdi.
Joseph Fourier	1768 - 1830	Isı ve titreşim yayılımı üzerine analitik çalışma.
Friedrich Hegel	1770 - 1831	Felsefi tarihi yarattı. Diyalektik mantık sistemini kurdu. Büyük felsefi sistemlerin sonu geldi.
-	1788 - 1789	Fransız İhtilali.
-	1790 - 1860	İngiltere’de Endüstriyel Devrim yaşandı ve tüm dünyayı etkiledi.
Charles Lyell	1797 - 1875	Jeolojinin Prensipleri’ni yayınladı.
Charles Darwin	1809 - 1882	Türlerin Kökeni’ni yayınladı.
Karl Marx	1818 - 1883	Sosyal bilimleri ve sosyalist politik hareketi başlattı.
Hermann von Helmholtz	1821 - 1894	Akustik teoriyi geliştirdi.
Gregor Mendel	1822 - 1884	Genetik bilimini buldu.
Louis Pasteur	1822 - 1895	Bulaşıcı hastalıklardan mikroorganizmaların sorumlu olduğunu ispat etti.
James Clerk Maxwell	1831 - 1879	Elektromanyetik teoriyi geliştirdi.
Sigmund Freud	1856 - 1939	Ruhsal yaşamın kısmen bilinçli olduğunu ortaya koydu.
Nikola Tesla	1856 - 1943	İcatları ve çalışma prensipleri ile modern mühendisliğin başlamasına sebep oldu.
Bertrand Russell	1872 - 1970	Analitik felsefe akımını başlattı.
Albert Einstein	1879 - 1955	Genel Görelelik üzerine çalıştı.
Alexander Fleming	1881 - 1955	Antibiyotiğin ana maddesi penisilini buldu.
Edwin Hubble	1889 - 1953	Samanyolu harici galaksileri keşfetti. Uzayın genişlediğini ortaya koydu.
Jean-Paul Sartre	1905 - 1980	Varoluşçu felsefe üzerine çalıştı.
Alan Turing	1912 - 1954	Bilgisayar ve algoritmanın bulunuşu.
Ilya Prigogine	1917 - 2003	Tersinmezlik kavramı üzerine çalıştı.
Carl Sagan	1934 - 1996	Astrobiyoloji üzerine çalışmaları başlattı.
-	1954	CERN: Parçacık fiziği laboratuvarı kuruldu.
-	1969	İnsanoğlu Ay’a ayak bastı.
-	1969	Arpanet ile internetin temeli atıldı.
Craig Venter	1946 - ...	İnsan genetik haritasının çıkarılmasında çalıştı. Sentetik genetiğe sahip ilk canlıyı üretti.