48) Avusturya Viyana Ziyaretim

Viyana'ya bir ziyaret gerçekleştirdim. Elimde fotoğraf makinem ile gücüm yettiğince tüm sokakları gezdim. Karşıma çıkan tüm ilginç eserleri anlamaya ve anlamlandırmaya çalıştım. Aldığım notları ve çektiğim fotoğrafları değerlendirmeyi uzun zamandır düşünüyordum. Nihayet yeni okuduğum bazı makaleler ve kitaplar düşüncelerimi toparlamama yardımcı oldular. Bu yazımda özellikle Michaelerplatz üzerinden Hofburg Sarayı istikametinde Museumsplatz'a yürüdüğünüzde karşınıza çıkacak olan heykeller ve anlattıkları hikayeler ile ilgili bilgiler aktarmak istiyorum (48.1).

48.1. Hofburg Sarayı ve Viyana Efes Müzesi yürüyüş rotası.

Hofburg, Vienna şehrinin merkezinde yer alan ve 1279 yılından 1918 yılına kadar Avrupa'nın en güçlü liderlerine ev sahipliği yapmış olan, eski imparatorluk sarayını da içinde bulunduran bölgedir. Hofburg Sarayı günümüzde demokratik Avusturya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı konutu olarak kullanılmaktadır. Birbirini çevreleyen iç içe dairesel caddelerden oluşan yerleşim planına sahip bu şehrin merkezindeki ilk çemberini oluşturan caddenin üstünde ünlü Alman edebiyatçı Johann Wolfgang van Goethe'nin bir heykeli yer almaktadır. Gelin Goethe'nin "üç bin yılın hesabını göremeyen karanlıkta yolunu bulamaz, günü gününe yaşar ancak" sözünü kendimize şiar edinip burada karşımıza çıkan diğer heykellerin anlamları üzerine bir araştırma yapalım.

48.2. Herkül'ün on iki mücadelesi.

Girişte sizi Herkül'ün on iki mücadelesinden dördünü anlatan heykeller karşılıyor (48.2). Buradakiler (1) Lerne çok başlı ejderini öldürme, (2) Stymhalos kuşlarını öldürmek, (3) Amazon Kraliçesi Hippolyte'nin sihirli kemerini almak ve son olarak da (4) cehennemin üç başlı köpeği Kerberos'u ölüler ülkesinden çıkarmak görevleridir. Herkül'ün diğer görevlerini betimleyen heykeller ise sarayın diğer girişlerinde yer alıyor. Peki Herkül'ün on iki tane görevi olması bir tesadüf mü yoksa astronomi ile bir ilişkisi var mı? Bu soruya doğrudan cevap vermek pek kolay değil. Herkül, hayattaki problemlerle yüzleşen, cesaretle acıların ve sıkıntıların üstesinden gelmek için görevlerini aksatmadan yerine getirmeye devam eden insanı temsil eder. On iki görev ise tamamlanan bir sene olabilir, dolayısıyla Herkül'ün çabası sürekli kendini tekrar eden bir döngü içerisindedir [1].

48.3. Hofburg Sarayı iç kapısı alegorik heykelleri.

Saray iç kapısına ilerlediğimizde ise başka bir grup heykel ile karşılaşıyoruz (48.3). Bu heykellerin altında Ivstitia et Clementia (adalet ve merhamet), Virtvte et Exemplo (fazilet ve örnek), Viribvs Vnitis (kuvvetlerimizin birliğiyle) ve Constantia et Fortitvdine (azim ve cesaret) yazmakta. Bu heykeller Roma liderlerinde  bulunduğu iddia edilen ve tüm Romalılarda olması gereken Roma erdemlerini (Roman virtues) simgelerler [2]. Ayrıca bunların her biri Kutsal Roma imparator ve imparatoriçeleri ile özdeşleştirilmiş deyişlerdir (motto). Maria Theresia (1717-1780) için "adalet ve merhamet", Joseph II (1741-1790) için "fazilet ve örnek", Franz Joseph I (1830-1916) için "kuvvetlerimizin birliğiyle" ve son olarak Charles VI (1685-1740) için "azim ve cesaret" heykelleri dikilmiştir. Antik Roma mitolojisi, Kutsal Roma İmparatorluğu için önemli bir geçmişle özdeşleştirme ve propaganda aracıydı [3]. Günümüzde ise bu erdemlerin tüm insanlarda olmasını umabiliriz.

48.4. Kutsal Roma İmparatoru Franz II heykeli.

Saray iç kapısından In der Burg meydanına ilerlediğinizde ise son Kutsal Roma İmparatoru ve ilk Avusturya İmparatoru unvanlarını taşıyan Franz II (1768-1835) heykeli ile karşılaşıyorsunuz (48.4). Milanolu heykeltıraş Pompeo Marchesi tarafından yapılan heykel 1846 yılında buraya dikilmiş. Heykelin altında "sevgimi halkıma veriyorum" anlamına gelen "Amorem Mevm Popvlis Meis" yazmaktadır. Bu deyiş ise imparatorun vasiyetinden bir alıntıdır. İmparator oldukça çalkantılı ve çokça mağlubiyet alınan bir dönemde hüküm sürdüğü için ne yazık ki hiçbir zaman şanlı bir biçimde anılmamış [3].

48.5. Çıkışta sütunlar üzerinde biraz tanıdık bir vecize.

In der Burg'dan Heldenplatz'ın geniş alanına çıktığınızda ise son olarak saray çıkış kapısı üzerinde "Ivstitia. Regnorvm. Fvndamentvm." yazısı ile karşılaşırsınız (48.5). Bu deyişin tam karşılığı "adalet krallıkların temelidir" fakat bunu hepimizin aşina olduğu "adalet mülkün temelidir" olarak günümüze uyarlamak sanırım kabul edilebilir. Cumhurbaşkanlığı konutu olarak kullanılan ve şehrin en işlek yerinde bulunan bu yapıda giriş ve çıkışlarda yer alan sanat eserlerinin ihtişamı ve bu sanat eserlerinin liderlere ve halka verdiği tarihi ve felsefi derinliği olan mesajlar bana oldukça etkileyici geldi. Viyana'da kısacık bir yürüyüş ile toparladığım bilgileri yazıya dökmeye çalıştım.

KAYNAKÇA

[1] Bailey, A.A., The Labours of Hercules: An Astrological Interpretation, Lucis Publishing Comp., USA, 2000.

[2] Wallace-Hadrill, A., "The Emperor and His Virtues", Historia: Zeitschrif für Alte Geschichte, Bd. 30, H. 3, pp. 298-323, 1981. 

[3] Telesko, W., Kurdiovsky, r., Sachsenhofer, D., "The Vienna Hofburg between 1835 and 1918 - A Residence in the Conflicting Fields of Art, Politics, and Representation", Austrian History Yearbook, Vol. 44, pp. 37-61, 2013.